Cmentarz Monte Cassino

Monte Cassino, nazywane Lacjum, to trzeci i największy cmentarz żołnierzy polskich poległych na ziemiach włoskich (pozostałe znajdują się w San Lazzarodi Savena pod Bolonią i w Loreto). Zbudowany został na „płaskim siodle”, zwanym podczas bitwy „Doliną Śmierci”; przez te okolice szło główne natarcie polskich batalionów. Jednak nie jest to tylko cmentarz - każda z większych jednostek wystawiła tu własny pomnik, by uczcić pamięć poległych.

Melchior Wańkowicz tak opisywał to miejsce: ”Schodami wchodzimy na wielkim łukiem zatoczone plateau, kryte trawertynem (co to z niego zbudowane jest Koloseum). Wejścia pilnują w trawertynie rzeźbione przez profesora Cambelottiego dwa ogromne orły na trzymetrowych pilastrach, o potężnych szponach, o skrzydłach husarskich, przypominające Szukalskiego. Pośrodku liczącego tysiąc czterysta metrów kwadratowych plateau szesnastometrowy krzyż Virtuti Militari z wiecznie płonącym zniczem. Plateau otacza amfiteatr dziewięciu tarasów ułożonych z wapiennych głazów. Na każdym tarasie w dwuszeregu groby – na każdym krzyż z szarokremowego trawertynu i płyta z głęboko wkutym napisem... Idzie się ku nim z dołu, od tego wielkiego krzyża Virtuti Militari monumentalnymi białymi schodami czterdziestosiedmiometrowej szerokości. Na najwyższym tarasie bryła głazu – ołtarz – i po murze oporowym kute godła oddziałów. A wyżej, na zboczu wznoszącym się ku 593 – krzyż z żywopłotu; ramię jego – pięćdziesiąt metrów; środek jego – orzeł, płaskorzeźba w kamieniu montecassińskim o wymiarach sześć na siedem metrów...”

Na szczycie wzgórza stoi klasztor Benedyktynów, u jego podnóża powstało miasto Cassino. Wjazd na to wzgórze jest niezwykły. Malownicze serpentyny i niezapomniane widoki pozostają na długo w pamięci. Co roku wielu Polaków przyjeżdża pod Monte Cassino, by oddać cześć polskim żołnierzom. I my tam jesteśmy. Stało się tradycją szkoły, iż każda klasa liceum odwiedza to ważne dla nas miejsce, by złożyć hołd naszym Patronom.

Sam cmentarz jest bardzo zadbany. Kiedy zdobędziemy szczyt, będziemy mogli objąć potęgę klasztoru. Największych zniszczeń dokonano tu podczas II wojny światowej, a klasztor został po wojnie odbudowany przez rząd włoski.

Polski Cmentarz Wojskowy na Monte Cassino znajduje się pod opieką Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która prowadzi prace konserwacyjne i remontowe na terenie cmentarza.

 Anna Marcinkiewicz